پاسیو در ساختمان و آپارتمان چیست؟
زندگی آپارتمان نشینی از بدو تولد با مسائل زیادی روبرو شده است. نبود حیاط در آپارتمان ها از یک سو و آرامش به دلیل ازدحام حضور آدم در یک ساختمان از سوی دیگر سبب شده است تا طراحان ساختمان به فکر ایجاد فضاهای جدید بیوفتند. در طراحی آپارتمان های جدید برای آن که نور طبیعی در خانه حضور بیشتری داشته باشد از پاسیو استفاده می شود. این که پاسیو در ساختمان و آپارتمان چیست می تواند به ما کمک کند تا نور طبیعی روز را به نقاطی که تاریک هستند برسانیم. علاوه برآن باید بدانیم که این فضای نورگیر چه مزایا و معایبی برای ما دارد.
پاسیو چیست ؟
پاسیو یا نورگیر بخشی از فضای داخلی ساختمان و آپارتمان است که کمک می کند تا میزان نور را در محیط های بسته بیشتر کرد. البته کاربرد دیگر این فضا به جهت زیباسازی فضای واحد مسکونی است. Patio یا پاسیو در زبان فارسی هر چند در ظاهر نشان از سبک‌های معماری غربی است اما از گذشته تا کنون در معماری ایرانی نیز به نوعی شاهد طراحی پاسیو بوده ایم. در جایی که از چند طرف نور مناسب و مستقیم برای فضا وجود ندارد، پاسیو پیشنهاد می شود. به همین خاطر ، نورگیری در ساختمان به دو صورت است ، یکی از طریق پنجره و دیگری نورگیری از طریق پاسیو . معمولا سه فضای اصلی پذیرایی، اتاق خواب و آشپزخانه نیاز به نور دارند و سایر فضاها نظیر دستشویی یا حمام نیاز به نور ندارند.
ساختار پاسیو به این شکل است که مانند یک اتاقک از طبقه بالا تا پایین پاسیو امتداد دارد و فقط پایین‌ترین طبقه می‌تواند به این فضا دسترسی داشته باشد . سایر طبقات تنها از نور آن استفاده می‌کنند و نمی توانند از محیط آن بهره ببرند. پاسیو از واژه Patio فرانسوی برداشت شده است و معنی آن نورخان است. این موضوع سبب شده است تا عده ای گمان کنند که طراحی پاسیو برداشتی از طرح های غربی می باشد. اما با نگاهی به گذشته ایران باستان می توان دریافت که این طراحی در معماری قدیم ایران نیز دیده شده است و برای روشنایی بخش های تاریک بنا از پاسیو استفاده می کردند.
چرا پاسیو طراحی می شود؟
در بیشتر بخش‌های پشتی خانه‌ها نظیر اتاق ها یا آشپزخانه یا پذیرایی ممکن است نور کافی وجود نداشته باشد. در این حالت از پاسیو برای رساندن نور طبیعی به این مناطق استفده می شود که از پنجره‌ها دور هستند. در بعضی از منازل، گاها حتی بخش پشتی خانه را به نورگیر اختصاص می‌دهند و ممکن است فضایی برای پرورش گیاهان تعبیه شود. در واقع نیاز به پاسیو برای خانه‌های آپارتمانی بیشتر احساس می شود، اما در یک خانه یک طبقه نیز طراحی پاسیو مفید است. این بدان جهت است که وجود پاسیو می تواند علاوه بر نور رساندن به بخش های مختلف سبب شود تا خانه زیباتر به نظر بیاید. نور پاسیو باعث شده است تا مکانی مناسب برای پرورش گل و گیاه است در خانه ها بوجود بیاید که از آن به نام گلخانه نیز یاد می کنند.
طراحی پاسیو یا نورگیر در منزل
برای طراحی پاسیو در منزل حتما باید ایده‌های زیادی را بررسی کنید تا با توجه به بخش های مختلف خانه بتوانید فضای دلخواه و نور دلخواه خود را داشته باشید. برای مثال اگر از لمینت برای کف خانه استفاده کرده اید مراقب باشید تا تغییر ناگهانی نور باعث ناخوشایندی محیط نشود. باید به متراژ بنا و حداقل متراژ نورگیر دقت کنید و بر اساس آن تصمیم به احداث پاسیو بگیرید. استفاده از پاسیو در آپارتمان و خانه‌های ویلایی علاوه بر مورد استفاده قرار گرفتن برای پرورش گل و گیاه می‌تواند فضایی برای آرامش نیز باشد و در آن صندلی های ماساژ، ننو و غیره قرار دهید و برای ریلکسیشن استفاده کنید.
چیزی که بیشتر شهرنشینان و مخصوصا ساکنین ساختمان های چند طبقه می خواهند چنین محیط هایی می باشد. برای طراحی نورگیر و فضای درونی روش های مختلفی وجود دارد. مثلا می توان حوض آب برای نگهداری ماهی یا آکواریوم در بخشی از پاسیو ایجاد نمود. وجود آب چکان در طراحی پاسیو یکی دیگر از جذابیت های این نوع طراحی هاست که چند سالی ست بسیار مد شده است. این کار محیط را زیباتر و رویایی تر می کند و سبب می شود تا هوا دل انگیز تر شود و در فصول گرم خنک تر باشد. محیط پاسیو بهترین مکان برای خوردن صبحانه و نهار است. برخی نیز برای جذاب تر شدن محیط پاسیو از دکور ام دی اف یا دیگر دکورها استفاده می کنند تا فضا را بهتر و زیباتر کنند.
پوشش سقف پاسیو به چه شکل است؟
اولین انتخاب برای پوشیدن سقف پاسیو معمولا شیشه است. برای پوشش سقف پاسیو در گذشته اکثر از شیشه های معمولی استفاده می کردند. اما اکنون با پیشرفت تکنولوژی مصالح جدید مانند فایبر گلاس شفاف، پلی کربنات شفاف و پوشش های حبابی نورگیر برای سقف پاسیو پیشنهاد می شود که در زمینه مقاومت و طول عمر بهتر از شیشه عمل می کنند. هر کدام از این مصالح دارای ویژگی هایی می باشند که روش مناسبی برای نورگیر خانه به شمار می رود. مثلا پلی کربنات شفاف در مقابل گرما و تابش مستقیم خورشید مقاومت و ماندگاری بالایی دارد و می تواند سال ها با همان کیفیت اولیه باقی بماند. یک روش دیگر در ساخت پاسیو سقف های متحرک است. در این صورت می توان برخی مواقع که دوست دارید در نورگیر خانه خود استراحت کنید یا غذا بخورید با بستن سقف متحرک از ورود نور زیاد در محیط جلوگیری نمایید.
طراحی پاسیو و بخش‌های نورگیر آن
در گذشته برای ورود نور از بالا و سقف تلاش می شد تا این محیط ها دارای شیشه باشند. اما در طراحی های جدید نور از دیوارها نیز مد نظر است. برای همین قسمتی از طراحی را به دیوارها کشانده و در بخش های دیواره ای هم از پوشش های شفاف برای رد شدن نور استفاده می کنند. البته گاهی اوقات نورگیر از سقف های کامل و دارای بخش هایی از شیشه و نورگیر دارد. همیشه نیاز نیست کامل سقف پاسیو، از شیشه یا مصالح شفاف ساخته شود اما توان رساندن نور به داخل است که ابعاد محیط نورگیر را مشخص می کند. در آپارتمان ابتدا باید محیط پاسیو مشخص شود ولی در خانه های ویلایی هر زمان که نیاز شد می توان برای ساخت پاسیو اقدام کرد.
پاسیو اگر در مقابل نور مستقیم آفتاب باشد بهترین محل برای گرفتن حمام آفتاب است و باعث می شود تا از این حمام رایگان نهایت استفاده را ببرید.
مزایای پاسیو چیست ؟
یک محیط گلخانه معمولا به محیط خانه نشاط و شادی عرضه می کند. مهمترین مشخصه طراحی پاسیو داشتن چنین محیطی است. در خانه های ویلایی معمولا از پاسیو برای این مورد استفاده زیادی می شود اما اگر محیط پاسیو خوب طراحی شود می تواند محیطی در جهت خوردن صبحانه و نهار باشد که هم نور کافی وجود دارد و هم طراوت زیادی در ساختمان است.
ساخت پاسیو (Patio) یک فضای دنج و آرام و سرسبز برای ساعت استراحت اعضای خانواده است. در واقع بادیدن این محیط خستگی هر آدمی در می رود. باید قبول کرد که محیط های آرام و سرسبز سبب می شود تا مغز بهتر کار کند و کارایی فرد افزایش پیدا کند.
تامین نور خانه مهمترین کاربرد پاسیو است. علاوه بر موارد بالا باید توجه داشت که بخش هایی از خانه که نور کمی دارند توسط پاسیو نور طبیعی را درک می کنند. این سبب می شود تا خانه در هنگام روز نیاز به روشن کردن لامپ نداشته باشد.
نکات ساخت پاسیو مطابق با مقررات ملی ساختمان :
– حیاط خلوت واقع در سـاختمان جنوبی باید با دیوار و نرده یا حصار فضای سـبز از معبرعمومی جدا شود.
– در ساختمان‌های جنوبی باید طبقات به حیاط اصلی دسترسی داشته باشند و کلیه سطوح و دیوارهای جانبی حیاط نماسازی شوند.
– اگر حیاط محصور با مصالح شفاف مسقف شود، پیش‌بینی بازشوهای مناسب و کافی جهت تهویه طبیعی آن الزامی است.
– کف تمامی پاسیوها باید دارای شیب‌بندی مناسب و سیستم دفع آب‌های سطحی باشـد.
– حیاط داخلی که برای تأمین نور و تهویه اتاق است نباید تا فضای توقف‌گاه پارکینگ ادامه یابد.
– ابعاد حیاط خلوت و نورگیر برای تأمین نور و تهویه فضاها باید داری مساحت ۱۲ مترمربع با حداقل ۳ متر عرض باشد.
– برای زمین‌ها با مساحت بیشتر از ۲۰۰ مترمربع حیاط داخلی به اندازه حداقل ۶ درصد مساحت زمین الزامی است
– اگر Patio برای تأمین نور آشپزخانه باشد باید حداقل ۶ مترمربع مساحت و حداقل ۲ متر عرض داشته باشد .
– حداقل مساحت پاسیو برای زمین‌های کمتر از ۲۰۰ مترمربع، به اندازه ۳ درصد مساحت زمین است .
– حیاط محصور و گودال باغچه برای تأمین نور و تهویه باید حداقل ۹ مترمربع مسـاحت وحداقل ۳ متر عرض داشته و نباید دارای سقف باشد.
– اگر دو واحد مجزا از یک حیاط داخلی نور و تهویه بگیرند، فاصله دیوارهای پنجره مقابل آن‌ها از یکدیگر نباید کمتر از ۶ متر باشد.
– در مواردی که آشپزخانه و اتاق دو واحد مسکونی مستقل یا آشپزخانه آن‌ها از یک حیاط خلوت نور بگیرند، فاصله پنجره‌های مقابل آن‌ها نبایستی کمتر از ۴ متر باشد.
نتیجه گیری
مطابق آنچه گفته شد نیاز ساختمان های امروزی به پاسیو بسیار زیاد است. جایی که حیاط خلوتی وجود ندارد و نور کافی نیز به بعضی قسمت های ساختمان نمی رسد طراحی پاسیو امری ضروری است. درباره ساخت آن و مطابق قانون مقررات ملی ساختمان باید گفت هر چه در ساختمان به محیط پاسیو اهمیت بیشتری داده شود در آینده ساکنین با راحتی بیشتری در آن محل زندگی می کنند. امروزه محیط پاسیو علاوه بر نگه داری گل و گیاه محلی برای خوردن صبحانه و نهار وحتی محیط کار است زیرا که بسیار کاربردی و ارزشمند می باشد. این بخاطر آن است که محیط پاسیو آرام و سرسبز است و به داشتن تمرکز کمک می کند.
