ضرورت وجود کپسول آتش نشانی برای ساختمان
در بسیاری از ساختمان های نوساز برای بالا بردن ضریب ایمنی ساختمان ، محیط را با تجهیزات آتش نشانی مانند کپسول آتش نشانی ، سیستم اعلام و اطفاء حریق مجهز می کنند . روی سقف و دیوارهای این نوع ساختمان ها نکاتی که باعث افزایش ایمنی محیط می شود رعایت شده است . امروزه ضرورت وجود کپسول آتش نشانی برای ساختمان بیش از پیش احساس می شود .
در دهه های قبل، هنگامی که حادثه ی آتش سوزی در ساختمان اتفاق می افتاد تا زمانی که نیروهای آتش نشانی خودشان را به محیط برسانند مدت زمان طولانی طول می کشید و این خود باعث افزایش میزان خسارات و شدت آن می شد . با مرور زمان برای کاهش میزان خسارت ، تصمیم گرفته شد که تمام محیط ها با وسایل آتش نشانی تجهیز شوند تا هنگام وقوع حادثه افراد بتوانند خیلی سریع وارد عمل شوند و از پیش روی حوادث جلوگیری کنند . این تصمیم به قدری جدی است که ساختمان ها برای گرفتن مجوز پایان کار مجبور هستند تمام نکات ایمنی را برای محیط اعمال کنند . در هر طبقه کپسول آتش نشانی و فایرباکس قرار دهند و هر واحد و راهروهای ساختمان را به سیستم اطفاء و اعلام حریق مجهز کنند .
با توجه به مطالب ذکر شده وجود کپسول آتش نشانی برای ساختمان خیلی ضروری است و جزء الزامات ساختمان محسوب می شود . در این مقاله می خواهیم به این موضوع بپردازیم که چه خطراتی ساختمان را تهدید می کند و چه لزومی دارد که در ساختمان ها حتماً باید کپسول آتش نشانی وجود داشته باشد . از طرف دیگر چه نوع کپسول آتش نشانی برای ساختمان مناسب است و آیا ممکن است ، از هر نوع کپسولی برای ساختمان استفاده کرد؟
دلایل آتش سوزی در مجتمع های مسکونی چیست ؟
1- آتش سوزی در آشپزخانه
یکی از مهم ترین عواملی که باعث آتش سوزی در منازل می شود ، پخت و پز در آشپزخانه است . بر اساس آمار موجود مهم ترین عامل آتش سوزی در خانه های مسکونی ، پخت و پز در آشپزخانه است . این عامل در مجموع 42% از همه آتش سوزی‌ها را شامل می‌شود . شعله ور شدن روغن‌های خوراکی داغ در اثر حرارت دیدن بیش از اندازه ، یکی از سناریوهای معمول شروع آتش سوزی هنگام آشپزی است . باید دقت کنیم که پنجره آشپزخانه بهتر است دارای پرده نباشد یا پرده‌های کوتاه داشته باشد . زیرا یکی از سناریوهای معمول شروع آتش سوزی ، شعله ور شدن پرده‌ها است . در هنگام آشپزی ، کودکان باید حداقل 1 متر از اجاق دور باشند . یک راه جذاب و خلاقانه شاید این باشد که یک حریم خطر با یک نوار چسبان با شعاع 1 متر بر روی کف زمین برای اجاق خوراک پزی در نظر بگیرید . راه حل دیگر برای پیشگیری از آتش ناشی از پخت و پز ، شاید استفاده از اجاق‌های برقی است . این اجاق ها در سطح بین‌المللی به صورت وسیع مورد قرار می گیرند . اما قطعا در کشور ما استفاده از این ابزار با توجه به هزینه بالاتر برق نسبت به گاز ، با چالش‌هایی روبروست . همچنین در صورت حضور نداشتن بلند مدت در منزل یا رفتن به مسافرت ، حتما شیر اصلی ورودی گاز واحد مسکونی را ببندید .
2- تجهیزات گرمایشی
تجهیزات گرمایشی که قابل حمل هستند در مقایسه با تجهیزات غیر قابل حمل خطر بیشتری دارند . از این نوع وسایل می توان به بخاری زمینی یا دیواری اشاره کرد . در استفاده از این نوع وسایل گرمایشی حتماً باید حداقل 1 متر دور تر وسایل اشتعال پذیر مانند مبل و پرده را نصب گردند . بنابر آمار موجود عامل حدود 15 درصد آتش سوزی خانه های مسکونی ، ناشی از تجهیزات گرمایشی است .
3- آتش سوزی با منشاء الکتریسیته
تابلو های برق و سیم کشی های فرسوده که مدت زیادی از نصب آنها در ساختمان می گذرد یکی از عوامل آتش سوزی در خانه های مسکونی است . جریان برقی که در این سیم ها و تابلو ها وجود دارد در تماس با عوامل خارجی مثل رطوبت و…ایجاد جرقه می کند و باعث شروع آتش سوزی می شود . بنا بر آمار در حدود 18 درصد آتش سوزی خانه ها منشاء الکریسیته دارند . یکی از اتفاقات احتمالی به انفجار ناشی از شارژ بیش از حد ابزار های الکترونیکی مانند موبایل ، تبلت و لپ تاپ بر می‌گردد . این ابزارها اغلب مجهز به باتری های لیتیوم-یون هستند . این نوع باطری‌ها با کوچکترین نقص فنی و در صورت شارژ بیش از اندازه ، ممکن است شعله ور شده و منفجر شوند . پس بهتر است در موقع مناسب ابزار شارژی خود را از برق بکشید . همچنین با وجود کمترین مشکل در فرآیند شارژ یا باطری ابزار شارژی خود ، حتما برای برطرف کردن آن اقدام کنید .
4- سیگاری که خاموش نشده
بنابر آمار موجود 5 درصد آتش سوزی ها در منازل به دلیل سیگار می باشد . یکی از عوامل مهمی که باعث آتش سوزی در منازل می شود ته سیگار خاموش نشده ای است که به داخل سطل آشغال انداخته می شود . اگر می‌خواهید سیگار بکشید بهتر است در هوای آزاد (بالکن یا پشت بام) این کار را بکنید . همچنین توصیه می‌شود در اتاق خواب هیچوقت سیگار نکشید . زیرا تمام مواد و وسایل موجود در اتاق خواب مستعد آتش سوزی هستند. پس از اتمام سیگار کشیدن ، فیلتر آن را بدون خاموش کردن کامل هرگز در سطل زبانه نیندازید . همچنین در فصل پاییز به دلیل خشک بودن زمین و وجود برگهای خشک مراقب فیلترهای نیمه خاموش سیگار خود باشید .
5- شمع های تزئینی و شمع های معطر
رعایت نکردن دستورالعمل های ایمنی هنگام استفاده از شمع می تواند یکی از عوامل آتش سوزی در ساختمان باشد . بنابر آمار در حدود 3 درصد آتشسوزی ها در خانه ها به دلیل استفاده نادرست از شمع هاست . بسیاری از افراد دوست دارند برای افزودن احساس آرامش بخصوص هنگام شام خوردن یا مدیتیشن ، یا استفاده از خاک معطر ، از انواع شمع استفاده کنند . بهتر است نکات ایمنی زیر را جهت استفاده از شمع‌ها رعایت کنیم :
1- شمع های روشن را از دسترس کودکان دور بگذاریم و هیچ موقع کودکان را با شمع های روشن تنها نگذاریم .
2- در اتاق خواب شمع روشن نکنیم .
3- در نزدیکی اشیاء اشتعال پذیر منزل هیچگاه شمع روشن نکنیم .
4- اگر می‌خواهیم منزل را ترک کنیم حتما شمع ها را خاموش کنیم .
طریقه ی استفاده از کپسول آتش نشانی چگونه است ؟
کپسول آتش نشانی وسیله ی ایمنی است که برای خاموش کردن آتش استفاده می شود . معمولاً کپسول آتش نشانی طوری طراحی می شود که که قابل حمل باشد و به راحتی بتوان آن را انتقال داد . این وسیله دارای رنگ نارنجی و یا قرمز می باشد . استفاده از این رنگ در طراحی و تولید این وسیله باعث می شود در همه شرایط قابل شناسایی باشد . کپسول آتش نشانی دارای یک محفظه فلزی است و درون آن یک ماده خفه کننده آتش مانند آب ، پودر یا گاز دی اکسید کربن وجود دارد . بالای این محفظه یک اهرم وجود دارد . هنگام استفاده باید آن اهرم را آزاد کنید و مواد درون آن با فشار زیاد روی آتش قرار می گیرد . و با حذف دلیل اصلی آتش مانند وجود اکسیژن آتش را خاموش می کند .
محفظه ی کپسول با چه موادی پر می شود ؟
با توجه به نوع آتش ، نوع مواد پر کننده ی کپسول نیز تعیین می شود . نوع مواد پر کننده ی کپسول به این بستگی دارد که ، برای خاموش کردن چه نوع آتشی استفاده می شود .
1-آتش ناشی از سوختن پارچه و کاغذ
بیشترین مصرف کپسول آتش نشانی از نوع آب و گاز است . یعنی آب با فشار گاز درون محفظه قرار گرفته است . این مدل کپسول آتش نشانی برای خاموش کردن آتشی که ماده اصلی آن جامدات است مانند پارچه و کاغذ استفاده می شود . در درون محفظه کپسول مقداری ضدیخ وجود دارد که اگر در محیط های سرد حادثه ای اتفاق افتاد آب با خارج شدن یخ نزند . این کپسول آتش نشانی بیشتر در محیط های مسکونی و اداری قرار می گیرد و استفاده می شود .
2- آتش ناشی از سوختن مواد نفتی
در مواقعی که مواد نفتی و اشتعال زایی مثل گازوئیل ، بنزین یا … باشد باعث آتش سوزی شده باشد باید از کپسول آتش نشانی گاز و پودر استفاده کنید . در نظر بگیرید اگر آتش سوزی ناشی از مواد مایع باشد باید از محفظه حاوی کف استفاده کرد . کف چگالی کمتری از مایعات دارد و روی مایع قرار می گیرد در نتیجه مانع رسیدن اکسیژن به مایعات و خفه شدن آتش می شود . در نتیجه برای خاموش کردن آتش باید از کپسول آتش نشانی مخصوص خود آن استفاده شود .
توجه : هیچگاه مواد اشتعال زایی مثل گازوئیل ، بنزین و… را در بخش های حساس منزل یا ساختمان نگذارید زیرا به دلیل حساسیت به گرما و جرقه ، این نوع مواد سریعاً آتش می گیرند و حوادث جبران ناپذیری را ایجاد می کنن .
3- آتش ناشی از اتصالی برق
به آتش های ناشی از جریان الکتریکی ، آتش های کلاس C نیز گفته می شود . این نوع از حریق ها ممکن است از مدار های کوتاه سیم کشی های مشکل دار و سیم های برقی آسیب دیده و برخی از وسایل الکترونیکی معیوب ناشی شود . این نوع از کپسول ها دارای گاز کربن دی اکسید هستند که قادرند تا اکسیژن را حذف کنند و باعث خاموش شدن آتش گردند .
نحوه ی استفاده از کپسول های آتش نشانی
هنگام وقوع آتش سوزی ابتدا باید آرامش و خونسردی خود را حفظ کنید و نکات زیر را به ترتیب انجام دهید تا بتوانید از این وسیله به نحو احسن در راستای خاموش کردن آتش استفاده کنید . اهرم متصل به کپسول را آزاد کنید و با نیروی کافی کپسول را نگه دارید ، چون مواد با فشار از آن خارج می شوند در نتیجه برای نگه داشتن محفظه نیاز به نیرو بیشتری دارید . مواد با فشار بیرون می آید در نتیجه باید در فاصله مناسب با آتش قرار بگیرید . همیشه پشت آتش قرار بگیرید و برای خودتان یک راه فرار بگذارید . کم کم از جلوی پای خودتان شروع به خفه کردن آتش کنید . مواد محفظه را دقیقا روی مواد قابل اشتعال نشانه گیری کنید و کم کم پیش بروید . اگر حجم آتش زیاد بود از چند نفر کمک بگیرید تا چند کپسول آتشنشانی برای مهار کردن آتش استفاده کنید . بعد از اینکه کارتان تمام شد کپسول آتش نشانی را فورا شارژ کنید و در محل مورد نظر قرار دهید چون حادثه خبر نمی کند . این کار باعث می شود هنگام وقوع حادثه با یک کپسول آتش نشانی خالی روبرو و سوپرایز نشوید .
